Miklaszewski Bolesław Grzegorz, pseud. Górski K., K. G. Dolski, Kazimierz Dolski, Bolek (1871–1941), chemik, działacz Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich, organizator i rektor Szkoły Głównej Handlowej, minister oświaty, senator. Ur. 9 V we wsi Ocieść (dawniej pow. radomski, obecnie gmina Radzanów); pochodził ze zubożałej po powstaniu styczniowym rodziny ziemiańskiej. Był synem Kazimierza i Eweliny z Kiedrzyńskich, bratankiem Walentego Piotra (zob.), bratem stryjecznym Walentego Łukasza (zob.). Dzieciństwo spędził w Mołodze w gub. jarosławskiej, dokąd przenieśli się rodzice w poszukiwaniu pracy. Po śmierci ojca w r. 1878 mieszkał wraz z matką w Kielcach, a następnie od r. 1881 w Warszawie, gdzie uczęszczał do V Gimnazjum Rządowego. W r. 1884, wraz z S. Dobrowolskim i S. Bogusławskim, zorganizował na terenie szkoły nielegalne koło oświatowo-niepodległościowe zwane Tow. Abecedlarzy, a w r. 1886, wraz z R. Mielczarskim i S. Grabskim, koło uczniowskie o zabarwieniu radykalnym. M. był bibliotekarzem koła i nielegalną bibliotekę przechowywał w mieszkaniu matki. Uczestniczył w zebraniach z udziałem F. Perla, M. Kasprzaka, S. Poklewskiego i in. Dn. 18 V 1890 jako uczeń ostatniej klasy gimnazjalnej został aresztowany za rozrzucanie przed 1 maja ulotek wzywających do strajku. Oskarżony o przynależność do II «Proletariatu», został skazany wyrokiem z 27 III 1891 na 8 miesięcy, które odsiedział w więzieniu petersburskim, oraz na 2 lata zakazu pobytu w granicach Królestwa Polskiego. Po powrocie do kraju był nauczycielem domowym w majątku Bilińskich w Białostockiem. Następnie w r. 1892, przekroczywszy nielegalnie granicę, osiadł w Berlinie, gdzie skupiła się grupa lewicowych działaczy polskich. Aresztowany niebawem przez policję pruską, został odstawiony do granicy szwajcarskiej.
W l. 1892–7 M. studiował w Zurychu na wydziale chemicznym politechniki i na wydziale filozoficznym uniwersytetu. Równolegle rozwijał działalność polityczną związany początkowo z grupą „Przeglądu Socjalistycznego”. W lecie 1894 został przez tę grupę wysłany do kraju w celu nawiązania bezpośrednich kontaktów z Polską Partią Socjalistyczną (PPS). W Warszawie porozumiewał się z J. Stróżeckim i J. Grabowskim, a następnie przebywał w Dąbrowie Górniczej, gdzie ze względów bezpieczeństwa był zatrudniony jako praktykant w Hucie Bankowej. Ustalał tam z działaczami socjalistycznymi Śląska Cieszyńskiego i Pruskiego drogi kolportażu nielegalnych czasopism i wydawnictw do Królestwa oraz zbierał materiały do opublikowanego w „Przedświcie” w r. 1895 artykułu Górnictwo i hutnictwo w Polsce. Z kolei wyjechał do Berlina, gdzie nawiązał kontakt z A. Beblem i W. Liebknechtem. Aresztowany we wrześniu 1894, został ponownie wydalony z Niemiec do Szwajcarii. Po przyłączeniu się grupy „Przeglądu Socjalistycznego” do Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich (ZZSP) w listopadzie 1894 M. został mężem zaufania i organizatorem drugiej sekcji zuryskiej oraz sekcji belgijskiej tego związku. Był też współorganizatorem Tow. Młodzieży Akademickiej, założonego w Belgii w r. 1895. Na przełomie 1895/6 r. przez kilka miesięcy pracował jako zecer w drukarni „Przedświtu” w Londynie. Od lutego do sierpnia 1896 przebywał w Stanach Zjednoczonych, prowadząc akcję agitacyjną. Odwiedził ok. 30 robotniczych ośrodków polonijnych, m. in. Buffalo, Detroit i Chicago, wygłosił 120 odczytów, założył ponad 20 towarzystw robotniczych i zorganizował w Buffalo wydawanie pisma „Siła”. Po powrocie do Szwajcarii pracował przez kilka miesięcy w stacji doświadczalno-rolniczej prof. Graetego w Zurychu oraz wznowił przerwane studia, ukończył politechnikę z dyplomem inżyniera chemika i uniwersytet z dyplomem doktora filozofii. W r. 1896 M. został członkiem Komisji Pracy ZZSP. Na zjeździe ZZSP w Zurychu w dn. 28–30 XII 1897, na którym poddano ostrej krytyce działalność dotychczasowych władz, a zwłaszcza W. Jodki, wszedł do nowego składu Centralizacji. W l. 1897–9 odbył także studia w Wyższym Instytucie Handlowym w Antwerpii. W r. 1899 M. przeniósł się do Lwowa, gdzie został asystentem Wydziału Chemicznego Politechniki Lwowskiej, a równocześnie opracowywał pod kierunkiem prof. S. Niementowskiego rozprawę doktorską. W tym czasie działał w Sekcji Lwowskiej Oddziału Zagranicznego PPS. Z ramienia Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza wygłaszał liczne odczyty w miastach wschodniej Galicji.
Po nieudanych próbach znalezienia pracy w Szwajcarii w maju 1901 M. przekroczył granicę Królestwa i został aresztowany. Przewieziony do więzienia śledczego w Petersburgu, przebywał tam pół roku, następnie skazany został na dwa lata zesłania do wołogodskiej guberni. W Wołogdzie utrzymywał kontakt z miejscowymi lewicowymi działaczami rosyjskimi. W początkach 1903 r. M. otrzymał pozwolenie na powrót do Królestwa, nie udało mu się tam jednak otrzymać pracy i w listopadzie t.r. objął kierownictwo kopalni rud miedzi i azbestu w Błagodatnych na Uralu. W listopadzie 1905 wrócił do Warszawy. Nawiązał kontakty z działaczami rewolucyjnymi A. Bujną, M. Horwitzem i in. Jednakże nie znalazłszy drogi porozumienia z dawnymi towarzyszami, zerwał całkowicie z działalnością polityczną i wystąpił w r. 1906 z PPS. W r. 1905 został sekretarzem redakcji „Chemika Polskiego”, a w l. 1906–14 wydawcą, redaktorem i autorem wielu artykułów i notatek w tym czasopiśmie. Równocześnie dzięki poparciu R. Korniłowicza i S. Kalinowskiego podjął wykłady z zakresu chemii i przyrody w warszawskich żeńskich szkołach prywatnych, na Wyższych Kursach Technicznych, na Kursach Katolickiego Związku Kobiet, w Wyższej Szkole Rolniczej oraz na Kursach Pedagogicznych J. Miłkowskiego. Był w r. 1906 prelegentem i członkiem Rady Naukowej Uniwersytetu dla Wszystkich. Współpracował ze Związkiem Towarzystw Samopomocy Społecznej i z wytwórnią pomocy szkolnych «Urania». Od r. 1908/9 wykładał przyrodę w klasach rzemieślniczo-przemysłowych przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, zaś w l. 1909–15 był kierownikiem pracowni chemicznej tego Muzeum.
Od r. 1907 M. wykładał na Wyższych Kursach Handlowych A. Zielińskiego. W r. 1909 brał udział w pracach Komisji Programowej i dzięki jego inicjatywie rozszerzono program Kursów z dwuletniego na trzyletni. W l. 1912–24 był dyrektorem tej szkoły, która w r. 1915 zmieniła nazwę na Wyższą Szkołę Handlową (WSH), a w r. 1933 na Szkołę Główną Handlową (SGH). Uporządkował finanse szkoły i zlikwidował deficyt, a także uzyskał od L. Kronenberga dotację na zakup pomocy naukowych. W r. 1920 był jednym z głównych organizatorów biblioteki WSH (a także ofiarodawcą książek do jej zbiorów). W l. 1915–16 był członkiem rady szkolnej Zarządu m. Warszawy oraz członkiem Wydziału Oświecenia Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy, przewodniczącym Sekcji Szkół Zawodowych, członkiem Sekcji Szkół Wyższych, a także członkiem Oddziału Pomocy dla Nauczycielstwa tegoż Wydziału. W styczniu 1915 wszedł w skład Komisji Politechnicznej Tow. Kursów Naukowych, opracowującej program studiów Wydziału Chemicznego, a od początku r. akad. 1917/18 do kwietnia 1919 wykładał technologię chemii ogólnej i nieorganicznej oraz prowadził ćwiczenia z analizy technicznej i preparatyki chemicznej na Politechnice Warszawskiej. W r. 1917 został wybrany sekretarzem Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej. W kwietniu 1919 został mianowany szefem Sekcji Szkół Zawodowych, a od lutego 1921 do grudnia 1923 był dyrektorem Departamentu Szkolnictwa Zawodowego w Min. Wyznań Rel. i Oświecenia Publ. (MWRiOP). M. wiele zrobił dla tego typu oświaty. Od 19 XII 1923 do 11 XII 1924 piastował w rządzie W. Grabskiego tekę ministra wyznań rel. i oświecenia publ. Podjął rewizję programów nauczania i podręczników szkolnych oraz zajął się porządkowaniem przepisów dotyczących szkolnictwa i władz szkolnych. M. in. w czerwcu 1924 ogłoszony został z inicjatywy M-ego statut organizacyjny MWRiOP oraz statuty kuratoriów okręgów szkolnych, a w październiku t.r. przepisy dotyczące kształcenia i egzaminów państwowych na nauczycieli szkół średnich. Jedną z najważniejszych prac M-ego jako ministra było przygotowanie projektu ustawy o ustroju szkolnictwa, mającej na celu powiązanie szkoły powszechnej ze szkołą średnią i zawodową. Prace te nie zostały jednak zakończone. W związku z oszczędnościami budżetowymi nastąpiły redukcje nauczycieli i likwidacja niektórych szkół na początku r. szk. 1924/5, co wywołało ostre ataki prasy nauczycielskiej i lewicowych działaczy, a zwłaszcza Z. Nowickiego, S. Kalinowskiego i J. Smulikowskiego, przeciwko M-emu i spowodowało jego dymisję.
Po uzyskaniu przez WSH praw uczelni wyższej został M. 2 IV 1925 wybrany rektorem tej szkoły i był nim do r. akad. 1927/8, a następnie w l. 1932/3–1936/7. Był też kierownikiem katedry chemii i technologii. Równocześnie w l. 1925–39 był w różnych okresach dyrektorem administracyjnym WSH, członkiem Komisji Prezydialnej, członkiem Komisji Finansowo-Budżetowej, członkiem Komitetu Budowlanego, członkiem Komisji Bibliotecznej oraz członkiem Komisji Wydawniczej, a także współredaktorem pierwszych siedmiu roczników WSH. Doprowadził do budowy nowych gmachów uczelni przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Był dwukrotnie senatorem w kadencji 1935–8 z mianowania i od listopada 1938 z wyboru jako kandydat Obozu Zjednoczenia Narodowego. W obu kadencjach działał w komisji oświaty, a w drugiej (1938/9) był nadto przewodniczącym komisji gospodarczej oraz członkiem komisji budżetowej. Opracował memorial w sprawie szkolnictwa zawodowego. W czasie oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 bronił budynków SGH przed pożarem; należał do Komitetu Obywatelskiego, wchodził w skład Komisji Oświatowej złożonej z przedstawicieli organizacji nauczycielskich. Brał następnie czynny udział w organizowaniu konspiracyjnego nauczania. Był założycielem tajnych studiów w SGH. Przez niego też szły pieniądze od przedstawicieli rządu na popieranie twórczości naukowej i opiekę nad światem nauki.
M. był autorem ponad 200 drukowanych publikacji. Do ważniejszych należą: Przemysł Królestwa Polskiego („Czas. Techn.” 1900), Studium porównawcze trzech izomernych <β> aminofenylbenzimidazoli (Kr. 1901), Zmiany w przemyśle rolniczym pod wpływem postępów chemii (W. 1911), Rozmieszczenie bogactw naturalnych i źródeł energii, Wzajemny stosunek rolnictwa i przemysłu (w: „Uprzemysłowienie kraju”, W. 1915), Szkoła handlowa L. Kronenberga (w: „Leopold Kronenberg”, W. 1922), Studium ekonomiczne w Polsce (W. 1923). Wspólnie z inż. M. Kowalskim opracował nową metodę otrzymywania nawozów fosforowych o właściwościach żużli Thomasa, opatentowaną w r. 1924. Odznaczony był m. in. Orderem Odrodzenia Polski II kl., Krzyżem Niepodległości. Zmarł w Warszawie 1 IX 1941 na tyfus plamisty. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W setną rocznicę urodzin M-ego odsłonięto jego popiersie w gmachu SGPiS.
M. był dwukrotnie żonaty: z Janiną z Witkiewiczów (zm. 1934), a później z Karoliną Pobojewską. Z pierwszego małżeństwa miał dwie córki: Janinę, lekarkę, zamężną Meissnerową (zm. 1973), Anielę, matematyczkę, zamężną Ehrenfeuchtową.
Kormanowa, Materiały do bibliografii 1866–1918; – W. Enc. Powsz., (PWN); Album-Skorowidz Senatu i Sejmu RP oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935–1940, [Kr. 1936] s. 194, 226; Działacze Polski „Współcześni”, W. [1928]; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Peretiatkowicz–Sobeski, Współczesna kultura pol.; Who’s Who in Central and East-Europe 1933/4, Zurich 1935; [Zieleniewski L.] Scriptor, Sejm i Senat 1935–1940, W. 1936 s. 442 (fot.), 460; – Araszkiewicz F. W., Szkoła średnia ogólnokształcąca w Polsce w latach 1918–1932, Wr. 1973; Bieńkowski W., Kazimierz Kelles-Krauz, Wr. 1969; Dziesięciolecie Polski Odrodzonej, (fot.); Iwicka M., Średnie szkolnictwo ekonomiczne w Polsce do r. 1939, Wr. 1967 s. 53; Izby Ustawodawcze, „Przekrój” 1939 s. 119 (fot.); Konarski K., B. Miklaszewski 1871–1941, „Przegl. Hist.-Oświat.” 1949; Kozłowski J., Sprawa 1 maja 1890 r., „Stolica” R. 21: 1966 nr 18 s. 15; Księga pamiątkowa PPS, W. 1923 s. 166, 167, 170, 256; [Kulczycki L.] Mazowiecki M., Historia polskiego ruchu socjalistycznego w zaborze rosyjskim, Kr. 1903 s. 147; Miąso J., Uniwersytet dla Wszystkich, W. 1960; Miklaszewski B., Klasy rzemieślniczo-przemysłowe przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, „Przegl. Techn.” R. 47: 1909 nr 7 s. 85–6; tenże, Wyższe Kursy Handlowe, „Kur. Wieczorny” 1915 nr 77 s. 2; Pamiętnik dwudziestolecia Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie 1906–1926, W. 1927 s. 9, 12–16, 67, 80, 91; Pamiętnik trzydziestolecia Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie 1906–1936, W. 1938 s. 223, 226–7, 288, 318, 337; Perl, Dzieje ruchu socjalistycznego; Pobóg-Malinowski W., Józef Piłsudski 1867–1901, W. 1935 cz. 1 s. 176, 188, 297, 317–18; tenże, Najnowsza historia polityczna Polski, Londyn 1963 I; Politechnika Warszawska 1915–1925. Księga pamiątkowa, W. 1925; Pracownia chemiczna Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, „Gaz. Roln.” R. 53: 1913 nr 49 s. 1117–18; Szczechura T., Związek Nauczycielstwa Polskiego. Zarys dziejów 1919–1939, W. 1957; Trzebiatowski K., Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1918–1932, Wr.–W.–Kr. 1970; Wycech Cz., Z dziejów tajnej oświaty w latach okupacji 1939–1944, W. 1964; Zebranie członków Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, „Gaz. Roln.” R. 50: 1910 nr 26 s. 477; Złotorzycka M., Kursy Pedagogiczne dla Kobiet pod kierunkiem Jana Miłkowskiego (1906–1921), „Przegl. Hist.-Oświat.” R. 4: 1961 nr 2 s. 151; Żarnowska A., Kazimierz Kelles-Krauz, „Z Pola Walki” R. 1: 1958 s. 255; – Cywilna obrona Warszawy we wrześniu 1939 r., W. 1965; „Dzien. Urzęd. Min. Wyznań Rel. i Oświecenia Publ.” R. 4: 1921 nr 4 s. 121, R. 7: 1924 nr 1 s. 2, nr 20 s. 334, R. 8: 1925 nr 16 s. 316; Gałecki W., Jeszcze raz przez życie, Kr. 1966; Ivanka A., Wspomnienia skarbowca 1927–1945, W. 1964; Kalendarzyk polityczno-historyczny m. st. Warszawy na r. 1916; toż, na r. 1917; Krzywicki L., Wspomnienia, W. 1957–9 I, III; Listy Józefa Piłsudskiego, „Niepodległość” T. 13: 1936, T. 14: 1936, T. 16: 1937, T. 17: 1938, T. 18: 1938, T. 19: 1939; Nasza walka o szkołę polską. 1907–1917, W. 1934 II 150; Rataj M., Pamiętnik, W. 1965; Spis nauczycieli Zagórowskiego; Studnicki W., Z przeżyć i walk, W. 1928 s. 44; Wasilewski L., Józef Piłsudski. Jakim Go znałem, W. 1935 s. 13; tenże, Ze wspomnień (1896–1899), Cz. 1, „Z Pola Walki” 1973 s. 449–54; Wyższa Szkoła Handlowa. Spis osobowy i spis wykładów w r. szk. 1923/4, W. 1923; toż za l. 1926/7–1938/9; – „Niepodległość” T. 1: 1929/30, T. 4: 1931, T. 6: 1932 (fot.), T. 16: 1937; „Stolica” 1971 nr 49; „Świat” 1915 nr 13 s. 5 (fot.), nr 19 s. 9; „Tyg. Ilustr.” 1917 s. 128 (fot.); – AGAD: Prokurator Warsz. Izby Sądowej sygn. 1666 k. 33, 44, 47, 50, 52, 57–62, 72–73, 140–152, 170–171, 204, 208–210, 239–241, 248, 250, 280, 287–291, sygn. 1756a k. 190–195, 198–199, 249–251, 256, 304–305, 311–316; Arch. Centr. KC PZPR: sygn. 305/II/6 k. 25, 37, 305/VII/28 korespondencja M-ego z l. 1894–1901; Arch. PAN: mszp. pamiętnika M-ego, sygn. 61; Arch. SGPS; B. Narod.: sygn. rkp. 2944; CAW: Akta Krzyża Niepodległości t. 379; – Informacje córki Janiny.
Stanisław Konarski